اولین دورهمی فعالان حوزه نوآوری
رویداد بزرگ «نوپیا» با برگزاری سلسله دورهمی فعالان حوزه نوآوری اجتماعی جان می‌گیرد. این رویداد با هماهنگی ستاد نوآوری‌های اجتماعی زیرمجموعه ستاد اجرایی فرمان امام (ره) برنامه‌ریزی شده است. در اولین نشست، حرف، حرفِ اتمی‌هاست.
۶ نفر همراه با مجری روی مبل‌های راحتی و سفید استودیو نشسته‌اند. درست مقابل دوربین‌ها، برای ضبط برنامه تلویزیونی. اگر امروز راحت نشسته‌اند نه به این دلیل که کارشان تمام‌شده است. نه! اتفاقاً درست در سخت‌ترین و حساس‌ترین شروع یک نوآوری اجتماعی هستند. اگر به مبل‌های راحتی تکیه داده و صاف در لنز دوربین نگاه می‌کنند؛ برای این است که دست‌پر آمده‌اند. امروز در این استودیو فقط نطق و سخن نیاورده‌اند، ابتکار، خلاقیت، نوآوری، شور، انگیزه، اشتیاق و عمل‌گرایی و حتی نقشه راهبردی را هم به میدان آورده‌اند تا اولین نشست برای رسیدن به رویداد «نوپیا» مخفف «نوآوری پیشرفت ایران» رقم بخورد. برای رسیدن به این رویداد بزرگ ۷ نشست یا دورهمی برنامه‌ریزی‌شده است که این بار در اولین نشست، حرف، حرفِ اتمی‌ها است. می‌پرسید اتمی‌ها چه کسانی هستند؟ «الف تا، میم» می‌شود، مخفف «الگوها و تجربه‌های موفق» یعنی همین مردم. همین جوان‌هایی که اگر چشم‌باز کنیم و عینک بدبینی را از چشممان برداریم، خوب و شفاف همه آن‌ها را می‌بینیم. افرادی که از ایده گذشته و به یک الگوی موفق کاربردی رسیده‌اند. اتم‌ها، همان مردمی هستند که نسبت به جامعه اطرافشان بی‌تفاوت نبوده و نیستند. آن‌ها برای پیشرفت خودشان، آدم‌های اطرافشان و جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کنند گام‌های کوچک و بزرگ برداشته و برمی‌دارند.
همه این برنامه‌ریزی‌ها با هماهنگی ستاد نوآوری‌های اجتماعی زیرمجموعه ستاد اجرایی فرمان امام (ره) برگزار می‌شود تا مجموع این نشست‌ها درست شبیه یک نقشه راهبردی برای «نوآوری پیشرفت ایران» به اجرا درآید. رویداد بزرگی به نام «نوپیا» در دوازدهمین روز از دوازدهمین ماه سال ۱۴۰۰ که قرار است در برج میلاد برگزار شود و البته طرحی نو درانداخته شود.
دورهمی اتمی
در این نشست، دست‌اندرکاران برنامه «اتمی‌ها» در کنار برگزارکنندگان رویداد بزرگ نوپیا نشسته‌اند تا توضیح دهند که اتمی‌ها چقدر می‌توانند در «نوآوری پیشرفت ایران»، مؤثر باشند. در این نشست «محسن دنیوی» دبیر رویداد حوزه نوآوری نوپیا، «محسن دوباشی» مدیرعامل ستاد پیشرفت منطقه‌ای و رئیس شورای سیاست‌گذاری رویداد ملی نوپیا، «محسن احمدزاده» مدیرعامل بنیاد اتم «یاسر محدثی» کارشناس برنامه تلویزیونی‌اتم، «کاوه خداشناس» مجری و کارشناس برنامه تلویزیونی‌اتم و «پرویز کرمی» دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق در این نشست حضور دارند.
بازسازی نوین اجتماعی
اولین قرعه سخن به نام «محسن دنیوی»، دبیر رویداد نوآوری نوپیا می‌افتد. رشته کلام را به دست می‌گیرد قرار است ۷ نکته را در هفت دقیقه بگوید. در آغاز کلام به ریشه کلمه «نوپیا» که فارسی و کردی است اشاره می‌کند و معنای این واژه را به لغت‌نامه دهخدا پیوست می‌دهد. همان موقع کلمه «پیا» را گوگل می‌کنم. «مرد کامل و رسیده و مجازاً به معنی با ارج و ارزنده» است. اینجا در این برنامه نوپیا مخفف «نوآوری و پیشرفت ایران» به کار رفته است.
دنیوی به «نوپیا» را به‌عنوان بازسازی نوین در دوره معاصر و رفتن به سمت آینده‌ای روشن معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد: «این رویداد برای گرد هم آوردن کسانی است که در حوزه نوآوری اجتماعی فعالیت می‌کنند حالا مرکز نوآوری اجتماعی می‌تواند در دانشگاه، سازمان، گروه‌های مردمی و...باشد».
نوآوری اجتماعی پدیده ابداعی و نوظهور نیست
دنیوی توضیح می‌دهد: «فکر نکنید «نوآوری اجتماعی»» یک پدیده نوظهور در جهان است. این واژه از حوالی سال ۱۹۶۰ ـ ۱۹۷۰ در دنیا مطرح‌شده و از سال ۱۳۹۰ نیز در بدنه مقالات و نوشته‌های دانشجویان و کارآفرین‌های کشورمان جای گرفته است. معانی متفاوتی دارد. یک معنایش «حل مسائل اجتماعی به نحو خلاقانه و با روش‌های اجتماعی» است».
خلق ثروت با حل مسئله
دنیوی تا اینجا به همه نکته‌های موردنظرش اشاره‌کرده، اما این آخری برایش مهم‌تر است توضیح اینکه؛ فرق بین «نوآوری اجتماعی» و «نوآوری که به‌صورت عام» مطرح می‌شود، چیست؟ معتقد است که نکته کلیدی این رویداد در این تفاوت خلاصه می‌شود: «آنچه به‌عنوان نوآوری طی چند سال گذشته از آن حرف زدیم بیشتر درزمینهٔ شرکت‌های نوپا و شرکت‌های دانش‌بنیان و مشمول فناوری بوده است و هدفش خلق ثروت؛ اما حرف ما اینجا «نوآوری اجتماعی» است؛ البته نه به این معنا که در نوآوری اجتماعی هیچ خلق ثروتی نداریم. اینجا تأکید ما بیشتر روی مسئولیت اجتماعی است. جایی که گروه‌های مردمی جمع می‌شوند و یک مسئله‌ای را حل می‌کنند. اینجا سهم فناوری پایین‌تر می‌آید و این تفاوت «نوآوری فناورانه» و «نوآوری اجتماعی» است».
او انرژی همه اتمی‌ها را نمایش می‌دهد
«یاسر محدثی» کارشناس برنامه‌اتم است. همان برنامه‌ای که چندی پیش از تلویزیون پخش می‌شد و افرادی که یک الگوی موفق بودند و در حل مشکل محله، روستا و منطقه‌شان شناسایی شدند و رقابت‌هایی بین آن‌ها در سطح روستا، شهر و استان و دست‌آخر کشوری برگزار شد. این اتفاق بستری را فراهم کرد تا یاسر محدثی از نزدیک با این طیف از افراد جامعه که به آن‌ها «اتمی» می‌گوییم گفت‌وشنود داشته باشد، آشنا شود و به قول خودش رفیق شود. حالا محدثی در استودیو نشسته و نوبت به او رسیده تا تجربیاتش را بیان کند. انگار انرژی همه اتمی‌ها را به‌یک‌باره جلوی دوربین آورده است. پرهیجان و خودمانی حرف می‌زند بدون هیچ حاشیه می‌رود سر اصل ماجرا، از اتم‌هایی می‌گوید که موفقیت‌های چشم‌گیر داشتند. از آن‌ها که چطور کمی و کاستی را ندیدند؟ چطور قهرمانانه برای حل مشکلات اطرافشان پیش رفتند؟ او می‌گوید: «اتمی‌ها فارغ از همه راهکارهایی که برای پیشرفت یک کشور لازم است. خودشان راهکارهای بومی ارائه می‌دهند. آن‌ها فارغ از هرگونه احساس نیاز به حاکمیت و ارگان‌ها باقدرت جلو می‌آیند و اتفاق فوق‌العاده‌ای را رقم می‌زنند. اتمی‌ها منتظر کسی نمی‌مانند. این جنس آدم‌ها حالشان خوبِ خوب است.»
این‌ها قصه نیست
محدثی به لحظه‌هایی که با اتمی‌ها هم‌سفر و هم‌صحبت شده است اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «اتمی‌ها در این مدت علاوه بر طرح‌ها و الگوها از حس و حالشان گفتند. دیدنشان به من انرژی می‌دهد چون همیشه در جمع هستند و انرژی‌شان را از جمع می‌گیرند. راز حال خوب آن‌ها درگرو کارهای گروهی و داوطلبانه است. ای‌کاش می‌شد این انرژی به‌کل جامعه تسری داد. کاش می‌شد به‌جای اینکه ساعت‌ها فلسفه ببافیم و مشکلاتمان را به گردن دیگران بی اندازیم راه‌حلی پیدا می‌کردیم و جامعه را از این جمعیت نق‌نقو رها می‌کردیم. آن‌قدرها قصه پیچیده نیست. باید این مدل‌های موفق را ساده و راحت جلوی چشم مردم بیاوریم. افرادی که خودشان آستین بالا می‌زنند. نسبت به موانع و مشکلات دوروبر خودشان بی‌توجه نیستند و مشکلات چند صد نفر تا هزاران نفر را حل می‌کنند. این‌ها که می‌گویم قصه نیست.»
اتمیک ها از راه می‌رسند
محدثی معتقد است کار نباید اینجا متوقف شود باید تعداد اتمی‌ها افزایش پیدا کند: «در بین اتم‌ها هیچ مربی بهتر از یک اتمی باتجربه‌تر نیست. حالا قصد داریم بستری را در فضای آموزش آنلاین درست می‌کنیم به اسم «اتمیک‌ها» که آموزش‌های عمومی و تخصصی را در آن برگزار کنیم تا هم اتم‌هایمان ارتقا پیدا کنند و هم علاقه‌مندان تبدیل به یک اتم موفق بشوند».
مسائلی را به ما بسپارید که در حوزه حاکمیت حل نمی‌شود
حالا «محسن احمدزاده» افسار سخن را به دست می‌گیرد صحبت‌های «یاسر محدثی» را علمی‌تر می‌کند او مدیرعامل «بنیاد اتم» است می‌گوید: «بنیاد اتم در اصل بنیاد ایده و تجربه و الگوهای موفق است. حرکتی که توسط جوان‌های همین مرزوبوم شکل‌گرفته است. اصل این ماجرا این است که خیلی از مسائل جامعه از حوزه حاکمیت حل نمی‌شود و گروهای مردمی برای حل مشکل آستین بالا می‌زنند. دچار چالش می‌شوند، حل مسئله می‌کنند، به راهکار می‌رسند. اتم‌ها از چندین بخش تشکیل‌شده‌اند یکی حوزه اندیشکده که تمام فکرهای نوآورانه ازآنجا بیرون می‌آید. بخش دوم را حوزه رآکتور نامیده‌ایم که به ایده‌های به بلوغ رسیده شتاب می‌دهند و ایده‌ها را در جهت رشد و توانمندسازی، مدل‌سازی و تکثیر، توسعه مدل‌ها به مجموعه‌های دیگر تسری می‌دهند. اغلب اتمی‌ها در حوزه‌های گردشگری، کسب‌وکار، سلامت، علم و فناوری، خدمات شهری محیط‌زیست، خیریه‌ها و...فعالیت می‌کنند».
«اتم بانو»
احمدزاده در این طرح نوآورانه بازهم به نوآوری دیگر در همین حوزه اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «در این مدت شاهد بودیم که حوزه بانوان به‌شدت فعال و خلاق بوده است از همین رو حوزه «اتم بانوی» ما هم شکل گرفت». احمدزاده رو به «یاسر محدثی» می‌گوید: «همان‌طور که اتمیک ها را برند سازی می‌کنید اتم بانو را هم برند سازی کنید این فقط از شور و اشتیاق و ارتباط مؤثری که شما با اتمی‌ها دارید برمی‌آید.»
مجازی‌ها هم به حرف آمدند
این نشست و دورهمی به کارشناسان و مدیران داخل استودیو خلاصه نشد همان‌طور که از ابتدای نشست شاهد بودیم بیش از ۱۴۰ نفر از اتمی‌ها به‌صورت آنلاین این نشست را دنبال می‌کردند و تصویر چهره تک‌تک آن‌ها روی مانیتور استودیو مشهود است. حالا نوبت به اظهارنظر آن‌ها رسیده است بین آن‌ها «مهدی نژاد» آماده است تا ایده و کارگروهی‌شان را توضیح دهد: «حوزه کار ما تاریخ شفاهی است و بخشی از محصول کار ما به گذشته و بخشی به حال برمی‌گردد. گذشته یعنی ثبت تجربه جنگ در حوزه‌های مختلف، فرهنگی، هنری، اقتصادی، تربیتی مثلاً ثبت فعالیت‌های جهاد سازندگی، نهضت سوادآموزی، کنش‌های اقتصادی و خلاقیت‌هایی که در پشت جبهه انجام می‌شد. امروز در بستر تاریخ شفاهی بحث پیشرفت مطرح‌شده است. موضوعاتی مثل نانو، سلول‌های بنیادی، پیشرفت‌های موشکی، پیشرفت‌های پزشکی و ... بررسی می‌شود. ما معطل نهاد یا سازمانی نمی‌مانیم. همین ثبت پیشرفت کشور در حوزه تاریخ شفاهی علاوه بر درآمدزایی در قالب فروش کتاب و تولید محتوا، انگیزه اتمی‌ها را در بحث پیشرفت دوچندان می‌کند»
۴۰ زن سرپرست خانوار محصولاتشان را به خارج صادر می‌کنند
حالا نوبت به یکی دیگر از اتمی‌هایی می‌رسد که از ابتدا برنامه را به‌صورت آنلاین دنبال می‌کرد، رحمانی؛ مدیر مرکز نوآوری کارآفرینی اجتماعی شهر کرج است می‌گوید: «مجموعه ما یک همکاری مشترکی بین معاونت علمی ریاست جمهوری، شهرداری کرج و کمیته امداد، ایجاد کرده است تا از بستر تکنولوژی خدماتی را به اقشار آسیب‌پذیر خصوصاً مددجوهای کمیته امداد ارائه دهد. نمونه‌های فراوانی ازاین‌دست داریم. مثلاً کارگاهی که چهل زن سرپرست خانوار آن را اداره می‌کنند و محصولاتشان به کشورهای اروپایی صادر می‌شود.»
ساخت مسکن برای مددجوها
اسکندری از استان اصفهان کارمند وزارت صنایع روی خط می‌آید صدایش در استودیو پخش می‌شود می‌گوید: «بدون هیچ چشمداشتی برای انجام طرح توسعه واحدهای صنعتی مستقر در منطقه‌مان مشاوره رایگان می‌دهیم تا به اشتغال‌زایی در استان کمک کنیم. حتی کار حوزه عمرانی و ساخت‌وساز مسکن برای کمک به محرومان و مددجوها را نیز دنبال می‌کنیم».
۷۰۰ هزار نفر در قرارگاه شهید ابراهیم هادی
«فاطمه ابراهیمی» از شهر قم روی خط می‌آید همان ابتدا قرارگاهشان را به نام «شهید ابراهیم هادی» را با هفت‌صد هزار نفر عضو معرفی می‌کند. می‌گوید: «فعالیت‌هایمان درزمینهٔ اجتماعی و فرهنگی و سیاسی و اقتصادی است به‌صورت سایبری و جهادی کارهایمان را انجام می‌دهیم. اعضای قرارگاه ما از کل کشور هستند. ما ابتدا پتانسیل‌ها را شناسایی می‌کنیم نیازها را می‌سنجیم. در هر استانی کارخانه می‌زنیم و اشتغال‌زایی می‌کنیم کارخانه‌ای که در بوشهر داریم، یک ریال هم‌خرجش نکردیم. جالب است وقتی با اساتیدی صحبت می‌کنیم می‌گویند؛ شما اقتصاد را دگرگون کردید. یک قرارگاهی که خودمان را ازلحاظ اقتصادی و خودکفا کردیم حالا شما فکر کنید در کنار فعالیت اقتصادی چقدر می‌توانیم کار فرهنگی و اجتماعی انجام بدهیم. بچه‌های قرارگاه کار نشدنی را شدنی می‌کنند.»
مجری و بازیگری که خودش را اتمی معرفی می‌کند
نوبت به مجری و کارشناس برنامه تلویزیونی‌اتم رسیده است. باانرژی بالا، ریتم این دور همی را تغییر می‌دهد. خودش را یک اتمی معرفی می‌کند. معتقد است در مدت ضبط برنامه و ارتباط با اتمی‌ها، کاملاً در بطن ماجرا قرارگرفته و برای همین خودش را یک اتمی می‌داند. صحبت‌هایش را با نقل یک شعر ادامه می‌دهد که «علم هر چه بیشتر دانی، چون عمل در تو نیست نادانی» و همین مصداقی است برای حرکت جوان‌ها و تک‌تک افراد جامعه به سمت عمل‌گرایی. نمونه می‌آورد. از اتمی‌ها که حرف می‌زند به وجد می‌آید از اتمی خودجوشی می‌گوید که کاغذ پاره‌ها را سراسر کشور جمع کرد، به نقدینگی تبدیل کرد و یک مدرسه ساخت این چرخه واقعاً زیباست. می‌گوید: «ایده ساخت سریال اتمی‌ها را دادم بااینکه فکر خلاقی داشتم و بسیار نو و بکر بود؛ اما مدیران آن را پذیرفتند.
دیدگاه خود را بیان کنید